Rozwój mowy dziecka

ROZWÓJ MOWY DZIECKA

Rodzice dzieci w wieku przedszkolnym często zastanawiają się czy ich dziecko mówi poprawnie, czy rozwój mowy przebiega prawidłowo, czy też może jest opóźniony lub zaburzony. Jeśli tak, to czy i w jaki sposób można dziecku pomóc. Troska ta jest w pełni uzasadniona, gdyż zapobieganie i korekcja wad wymowy to w prostej zależności zapobieganie trudnościom i niepowodzeniom szkolnym. Bowiem dziecko źle mówiące najczęściej pisze z błędami, słabo czyta, przejawia zahamowania w swobodnym wypowiadaniu się.
Rozwój mowy nie przebiega u wszystkich dzieci jednakowo. U jednych szybciej, u innych wolniej. Niejednakowa bywa też kolejność przyswajania sobie przez dziecko poszczególnych głosek. Wiele dzieci np. opanowuje prawidłową artykulację wszystkich głosek jeszcze przed ukończeniem czwartego roku życia. Obserwuje się jednak i takie dzieci, które mają kłopoty artykulacyjne w całym okresie przedszkolnym a nawet wczesnoszkolnym. Stopień rozwoju mowy zależy od wielu czynników, w tym między innymi od wpływu środowiska oraz od psychofizycznego rozwoju dziecka. Poniższa tabela pozwoli Państwu sprawdzić, na jakim etapie jest rozwój mowy waszego dziecka.

Schemat powstawania głosek w procesie rozwoju mowy dziecka

 

WIEK DZIECKA ARTYKULACJA GŁOSEK
pierwsze miesiące życia powstają przypadkowe dźwięki tzw. głużenie
ok. 6 miesiąca życia powtarzanie usłyszanych dźwięków tzw. gaworzenie
1-2 rok życia pojawiają się pierwsze wyrazy: mama, tata, baba,dziecko wymawia samogłoski ustne: a, o, e, i, u, y oraz spółgłoski: p, b, m, d, t, n
2-3 rok życia pojawiają się proste zdania, dziecko wymawia samogłoski nosowe: ę, ą i spółgłoski: w, f,  ś, ź, ć, dź, ń, l, k, g, ch, j, ł, pojawiają się spółgłoski s, z, c, dz
4-5 rok życia pojawia się głoska r oraz głoski: sz, ż, cz, dź
5-6 rok życia    utrwalane są głoski: sz, ż, cz, dż
7 rok życia technika mówienia opanowana

KĄCIK LOGOPEDYCZNY

Przykładowe ćwiczenia ruchomości narządów artykulacyjnych dla dzieci
w wieku przedszkolnym:

1. Ćwiczenia usprawniające język
- kierowanie języka w kąciki ust (w kierunku lewego i prawego ucha)
- oblizywanie podniebienia od górnych zębów do podniebienia miękkiego
- oblizywanie warg ruchem okrężnym
- dotykanie czubkiem języka górnych zębów i górnej wargi oraz dolnych
  zębów i wargi
- wysuwanie języka jak najdalej z ust i chowanie go jak najdalej
- mlaskanie
- kląskanie (koniki)
2. Ćwiczenia warg
- układanie dolnej wargi na górną i górnej na dolną
- gwizdanie, parskanie, cmokanie
- podnoszenie wargami ołówka lub innego przedmiotu
- nabieranie powietrza pod górną, później pod dolną wargę
- podtrzymywanie wargami kartki papieru
- wymawianie spółgłosek: i-u, a następnie a, e, u, i, o, y (należy zachować tę
  kolejność).
3. Ćwiczenia podniebienia miękkiego
- głębokie oddychanie – wdech nosem, wydech ustami
- oddychanie tylko przez nos lub tylko ustami
- energiczna wymowa połączeń głoskowych: ku, gu, ko, go, oko, ogo, uchu,
  ugu, np. naśladowanie głosów ptaków
- chrapanie, naśladowanie kaszlu.

Powyższe ćwiczenia należy prowadzić w formie zabawowej.


Bibliografia
Minczakiewicz E., Logopedia, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1992.
Sachajska E., Uczymy poprawnej wymowy, WSiP, Warszawa 1992.